Zastosowanie przepisów „antycovidowych” do przygotowania wyborów w formie korespondencyjnej w stanie epidemii było zgodne z konstytucją – zdecydował Trybunał Konstytucyjny. Co więcej, Trybunał stwierdził, że premier nie tylko miał wówczas prawo, ale wręcz obowiązek podjęcia działań w sprawie organizacji tzw. wyborów kopertowych.
Wyrok został opublikowany na stronie internetowej Trybunału Konstytucyjnego. Chodzi o przepisy, w zakresie których wydano polecenia „w związku z przygotowaniem wyborów w stanie epidemii”.
Mateusz Morawiecki miał prawo wydawania decyzji, zlecających organizację wyborów korespondencyjnych w czasie pandemii – orzekł Trybunał Konstytucyjny.
TK stwierdził, że obowiązujący wówczas przepis ustawy „antycovidowej” nie tylko dawał premierowi takie prawo, ale wręcz nakazywał podjęcie działań, prowadzących do przeprowadzenia wyborów w konstytucyjnym terminie.
Prezes Rady Ministrów w trakcie wydawania poleceń na podstawie zaskarżonego przepisu miał prawo uważać, że jego zakres obejmuje kompetencję organizacji wyborów. Premier realizując w takim rozumieniu dyspozycje ustawy, realizował ciążące na nim obowiązki wynikające z ustawy zasadniczej – uzasadniała wyrok Krystyna Pawłowicz.
Sędzia Pawłowicz jest zdania, że „organy władzy publicznej zobowiązane były przepisami konstytucji do organizacji wyborów prezydenckich w stosownym terminie”. TK zgadza się, że niezwykle silny mandat demokratyczny należący do Prezydenta RP powinien być chroniony nawet w stanie epidemii – podkreśliła.
Jak powiedziała w uzasadnieniu wyroku sędzia TK Krystyna Pawłowicz, „nota bene gdyby również Senat wykazał się poszanowaniem konstytucyjnej zasady współdziałania władz w tamtym czasie i podjął uchwałę w sprawie ustawy o szczególnych zasadach przeprowadzenia wyborów na prezydenta znacznie szybciej niż po 28 dniach, czyli na przykład podobnie jak Sejm w ciągu jednego dnia, wówczas przeprowadzenie wyborów prezydenckich 10 maja 2020 roku okazałoby się możliwe”.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego zapadł jednogłośnie w składzie:
- Stanisław Piotrowicz – przewodniczący,
- Krystyna Pawłowicz – sprawozdawca,
- Julia Przyłębska,
- Bartłomiej Sochański,
- Rafał Wojciechowski,
Trybunał ponadto postanowił „umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie”.
W minionym tygodniu Mateusz Morawiecki stanął przed komisją śledczą ds. wyborów kopertowych.
W momencie, kiedy marszałek (Małgorzata – przyp. red.) Kidawa-Błońska straciła szansę na zwycięstwo w wyborach prezydenckich, PO postanowiła dokonać obstrukcji (…) i przekonać dodatkowo jeszcze kilku, kilkunastu posłów z naszego obozu, co też się stało – stąd rola premiera (Jarosława – przyp. red.) Gowina – powiedział wówczas były premier.
Morawiecki stwierdził też, że – jego zdaniem – to PO jest winna temu, iż przy przygotowywaniu wyborów „poszło w błoto 70 mln zł”.
Przesłuchiwany tego samego dnia przed południem prof. Piotr Uziębło oświadczył z kolei, że „jest przesłanka, iż Morawiecki mógł złamać konstytucję”, wydając polecenia, by przygotować wybory kopertowe.
Trybunał Konstytucyjny na swojej stronie internetowej poinformował, że dzisiejszy wyrok został wydany „po rozpoznaniu, z udziałem wnioskodawcy oraz Prokuratora Generalnego, na rozprawie w dniach 4 i 25 kwietnia oraz 14 maja 2024 r., wniosku grupy posłów o zbadanie zgodności„.
Sprawa została zainicjowana wnioskiem grupy posłów PiS złożonym na początku grudnia 2023 roku.
Wniosek dotyczył przepisu z ustaw „antycovidowych” z 2020 roku, według którego „Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek wojewody, po poinformowaniu ministra właściwego do spraw gospodarki może, w związku z przeciwdziałaniem Covid-19, wydawać polecenia obowiązujące inne (…) osoby prawne i jednostki organizacyjne (…) oraz przedsiębiorców”. Jak podkreślali wnioskodawcy, konieczne było rozstrzygniecie, czy ten przepis pozwalał, czy nie pozwalał na wydawanie poleceń w sprawie wyborów.
Tło sprawy stanowiły decyzje ówczesnego premiera Morawieckiego – m.in. z 16 kwietnia 2020 r., w której szef rządu polecił Poczcie Polskiej działania w zakresie przeciwdziałania Covid-19, polegające na podjęciu i realizacji czynności niezbędnych do przygotowania przeprowadzenia wyborów powszechnych Prezydenta RP w 2020 r., które z powodu pandemii miały się odbyć w trybie korespondencyjnym.
